De VAR in 10 stappen

De regeringscoalitie is in elkaar geklapt en het zijn het onzekere tijden in de thuiszorg en de hulpverlening. Het lijkt erop dat (een deel van) de veranderingen rond het PGB weer zal worden teruggedraaid (goed nieuws) maar wij hangen rond dit dossier inmiddels de ‘eerst zien dan geloven’ overtuiging aan. We houden je op de hoogte als er beslissingen vallen maar om de rust te bewaren deze week een redelijk duidelijk onderwerp: Hoe vraag je als zelfstandige een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) aan?

De VAR is een verklaring van de belastingdienst bedoeld voor zelfstandigen waarin duidelijk staat aangegeven of je ondernemer bent en zo ja wat voor categorie ondernemer. Voor jezelf is zo’n verklaring van belang omdat je als ondernemer meer kan aftrekken van de belasting. Je opdrachtgever heeft er veel belang bij omdat die voor zelfstandige ondernemers geen loonheffingen hoeft af te dragen. Een VAR schept voor jullie beide duidelijkheid. Via een zogenaamde ‘opting-in’ verklaring kunnen jullie overigens alsnog afspreken dat de opdrachtgever die heffingen wel afdraagt.

10 stappen 

Wat moet je doen om een VAR te krijgen en waar moet je op letten?

1. De VAR kan alleen aangevraagd worden voor werk dat je

• Zelf uitvoert
• Voor een of meer opdrachtgevers (niet voor handel)
• En de VAR heeft alleen betrekking op de relatie tussen de belastingdienst en de opdrachtgever of ondernemer; dus niet op zoiets als het arbeidsrecht.

2. Je kan een digitale of een schriftelijke aanvraag invullen; de digitale verstuur je online met je DigiD en de schriftelijke onderteken je en stuur je per post op.

3. Er zijn vier VAR categorieën. We noemen ze hier kort, op de website van de belastingdienst staat een schema met de gevolgen per categorie voor de opdrachtgever (bijv. een hulpvrager) en degene die de opdracht uitvoert (hulp).

• VAR-loon; de belastingdienst ziet de werkzaamheden als loonverband dus als zelfstandig ondernemer of opdrachtgever heb je hier niet veel aan. Jullie moeten zelf de aard van de werkrelatie inschatten.
• VAR-row (resultaat overige werkzaamheden); een soort restcategorie, de belastingdienst geeft geen duidelijkheid. Jullie moeten zelf de aard van jullie werkrelatie inschatten.
• VAR-wuo (winst uit onderneming); deze wil je hebben. Hierin zegt de belastingdienst dat je een ondernemer bent. Als jullie werkverhouding overeenkomt met de aanvraag wordt de opdracht niet als loondienst gezien.
• VAR- dga (directeur grootaandeelhouder); deze is ook goed en heeft dezelfde gevolgen als de VAR-wou  maar is bedoeld voor bv’s.

4. De belastingdienst geeft de VAR af op basis van de informatie die jij verstrekt, voor de werkzaamheden die jij aangeeft:

• Voor ieder soort werk kan je een aparte VAR krijgen
• En voor iedere manier van werken (loondienst of zelfstandig) ook
• Iedere VAR is alleen geldig voor werkzaamheden die overeenkomen met wat je in de aanvraag hebt gezegd.
• Overigens ben je verplicht de aanvraag naar waarheid in te vullen, anders pleeg je fraude.

5. De belastingdienst beoordeelt het hele dossier tezamen en de vragen ‘in onderling verband’. Dit betekent dat alles van belang kan zijn en er van tevoren geen absolute zekerheid is. Wel zijn er ‘Beleidsregels beoordeling dienstbetrekking’ opgesteld om meer duidelijkheid te scheppen. Ze kijken bijvoorbeeld naar zaken als doorbetaling bij vakantie, hoe je zelf je inkomen ziet (moet je invullen bij de aanvraag) en wat de arbeidsverhouding is tussen opdrachtgever -en nemer.

6. Een VAR is een jaar geldig (of tot je opdracht is afgelopen in het jaar daarna). Je ontvangt automatisch een nieuwe als voldaan is aan een aantal voorwaarden:

• Je hebt de afgelopen 3 jaar een VAR aangevraagd;
• Voor hetzelfde soort werk;
• De omstandigheden van je werk zijn ook niet substantieel veranderd;
• Je hebt dus ook telkens dezelfde VAR gekregen van de Belastingdienst;
• De belastingdienst heeft de regels niet veranderd

7. Je kunt het hele jaar aanvragen maar voor het volgende jaar pas vanaf 1 september. In principe krijg je de VAR binnen vijf werkdagen. Het mag maximaal acht weken duren voor je een antwoord krijgt en de belastingdienst kan om meer informatie vragen.

8. Als je gebruik maakt van je status als ondernemer op basis van een VAR-wuo, dan heb je voor die opdracht geen recht op sociale verzekeringen zoals de WW. Overigens hoef je een VAR-wuo die je hebt gekregen niet per se te gebruiken.

9. De belastingdienst kan ten tijde van je belastingaangifte tot een ander oordeel komen dan bij de aanvraag. Maar als je een VAR-wuo of VAR-dga hebt gekregen kunnen ze niet alsnog meer belasting heffen. Als je omstandigheden of het werk significant veranderen of je stopt helemaal, moet je dat wel doorgeven aan de belastingdienst. Je status kan dan worden aangepast.

10. Als je het niet eens bent met welke verklaring je hebt gekregen kan je bezwaar aantekenen en uiteindelijk zelfs naar de rechter. Op de VAR zelf staat aangegeven hoe je dat kan doen.

Invullen

Er blijven natuurlijk nog veel vragen over: Hoe weet ik van tevoren wat voor VAR ik zal krijgen? Welke belastingvoordelen levert het op? Is het verstandig mijn werkzaamheden aan te passen? We zullen sommige van deze kwesties een volgende keer behandelen. Voor nu is het belangrijk te onthouden dat je het formulier op alle punten eerlijk invult en als je de VAR eenmaal hebt, blijft opletten of er niet iets verandert in je werk waardoor je voor de belastingdienst in een andere categorie terecht komt. Dan moet je die wijzigingen doorgeven. Anders kunnen jij of je opdrachtgevers grote financiële tegenvallers te verwerken krijgen en daar zit je als zelfstandig ondernemer natuurlijk helemaal niet op te wachten.