Het regent pacten in Den Haag

Zou het soms verkiezingstijd zijn?

We worden om de oren geslagen met pacten en manifesten, nog vóór er enige duidelijkheid is wie de parlementsverkiezingen van 15 maart gaat winnen of zelfs overleven – met al die kleine en/of nieuwe partijen.

Partijleider Lodewijk Asscher van de PvdA (nu nog minister in het kabinet Rutte) wil een pact over de zorg sluiten met de andere progressieve partijen. Recentelijk kwamen PvdA, GroenLinks en SP al met een pact voor de arbeidsmarkt en nu hebben we ook nog een manifest (geen pact) van SP, CDA en CU en een aantal maatschappelijke organisaties over de ouderenzorg en een invulling van het begrip ‘voltooid leven’.

Dat gezondheidszorg een belangrijk, zo niet het belangrijkste, thema wordt tijdens de verkiezingscampagnes was al langer duidelijk. De kiezers maken zich zorgen over de oplopende kosten voor de zorgverzekering, de eigen bijdrage, de mogelijkheden en onmogelijkheden en de vrije keuze van artsen. De SP heeft de gezondheidszorg tot haar speerpunt gemaakt tijdens de komende campagneweken.

Het is niet ongebruikelijk dat politieke partijen elkaar op voorhand vinden op onderwerpen die spelen in de samenleving. Ook wordt er regelmatig een lijstverbinding aangegaan, waarbij de betreffende partijen eventuele restzetels na de verkiezingen via een bepaalde versleuteling verdelen. Maar dat er al zo inhoudelijk met elkaar wordt afgesproken hoe bepaalde zaken zouden moeten worden aangepakt, is bijzonder.

Komt onmiddellijk de vraag naar boven: wat als één van die partijen uit zo’n pact de kans krijgt mee te praten over het vormen van een kabinet, maar dan haar ‘pact-punten’ moet verloochenen, dan wel ver naar de achtergrond moet schuiven? Het pluche lonkt, meeregeren heeft vaak meer voor- dan nadelen (hoewel je de kracht van een stevige oppositiefunctie niet moet uitvlakken) en wie weet, wie weet… fiets je er als partij toch nog wel een paar kleine puntjes uit je pact in als je eenmaal in ‘vak K’, de plek van het kabinet in de Tweede Kamer, zit.

Dat lijkt me lastiger worden als je aan verschillende pacten deelneemt. Je boodschappenlijstje met wensen raakt overvol en zie in de kabinetsonderhandelingen er maar eens een paar te realiseren. Je stelt altijd mensen, in dit geval met name collega’s van andere partijen, teleur en ook de kiezer zal niet al te blij zijn met al dat jongleren wat je als onderhandelaar moet doen. Je partij kreeg al die stemmen misschien juíst vanwege die pacten!

Er wordt vaak geklaagd dat politici veel beloven en dan na de verkiezingen alles ‘vergeten’, om het grote pokerspel mee te kunnen spelen. Politici zijn leugenaars, is dan al snel de conclusie, niet te vertrouwen, volgende keer ga ik niet meer stemmen. Dat is jammer, zeker als je denkt dat politici álles wat ze graag zouden willen, kunnen binnenslepen. De harde werkelijkheid is, dat dat niet kan. Dat politici van alles moeten laten vallen, om toch nog enigszins te kunnen meespelen in het getouwtrek.

Dus die pacten, die manifesten, die fijne kameraadschap de komende weken? Mooi, maar tegelijkertijd stelt het niet zo veel voor. Pas als de partijen die aan zo’n pact meedoen samen meer dan 75 zetels halen, wordt het interessant. Nog even afgezien hoe de Eerste Kamer is samengesteld… die kan altijd nog een hobbel vormen voor de invoering van mooie voorstellen die in de Tweede Kamer zijn aangenomen.