Gastblog: Zorginstelling, Zorg In Natura of PGB?

'Zorginstelling, Zorg In Natura of PGB?', werd ons in de revalidatiekliniek gevraagd. Met héél andere dingen bezig, zoals simpelweg blijven voortbestaan, maar wél geneigd zaken zoveel mogelijk in eigen hand te houden, besloten wij alras en eenstemmig tot PGB (PersoonsGebondenBudget; een som geld die je 'krijgt' van de overheid om je eigen zorg in te kopen). Dit werd gelukkig voor ons door de revalidatiekliniek bij de overheid of het zorgkantoor aangevraagd, en deze zelfde revalidatiekliniek zorgde eveneens voor een indicatie (een officiële vaststelling van de mate van handicap, die vervolgens weer de hoogte van je PGB bepaalt) voor mij, en wij begonnen, na enige personen te hebben geraadpleegd over hoe je dat nou eigenlijk aanpakt, zo'n PGB - de prijsstelling (welk uurloon moet je iemand nou betalen?) en dergelijke zaken - fris en fruitig aan een rits sollicitatiegesprekken.

Thuiszorg instellingen

Quasi-serieus spraken we ook met een aantal thuiszorg instellingen, zeg maar de supermarkten van de zorg, maar dan wel tegen Bijenkorf prijzen. Ik zeg 'quasi-serieus' omdat het vooruitzicht om 'ergens' (niet aan te geven wanneer precies) tussen 8.00 en 10.00 uur verzorgd te worden door wellicht elke dag weer een andere vreemde tegen tarieven tot drie keer hoger dan die wij wilden en vooral ook konden betalen, mij helemáál niet aansprak. Deze vooroordelen werden in deze gesprekken overigens alleen maar bevestigd. De bomen groeien (of groeiden in elk geval) tot in de hemel en over our head, dus geef je het maar uit aan overhead. Houdt dit ook verband met de val van twee grote thuiszorg organisaties in 2015 en 2016? Het lijken me in ieder geval geen lean, producing companies te zijn geweest. Hoe dan ook, 'overhead', my ass, of beter gezegd 'what for', want frisse, fruitige, hardwerkende en verantwoordelijke PGB'ers (mensen die zorg verlenen aan mensen met PGB), die ons huishouden inmiddels ook van binnen en buiten kennen, werken vooral als zelfstandigen, vonden wij uit.

Overhead

Wat bedoel ik nou met overhead? Laat me een voorbeeld geven. Op 29 januari 2016 lees ik dat de nieuwe bestuursvoorzitter van het APG, Gerard van Olphen, 500.000 euro (!) per jaar gaat verdienen. Exclusief een riante pensioenregeling. Het APG voert de pensioenregelingen uit voor o.a. het ABP, dat, zo lees ik op dezelfde dag, waarschuwt dat de door hun uitgekeerde pensioenen van miljoenen kleine burgers de komende jaren wel eens omlaag zouden kunnen gaan, omdat hun dekkingsgraad griezelig dicht bij de negentig procent komt. Maar de salariëring van Gerard van Olphen (hij doet vast 'fántástische' dingen voor zo'n salaris) is gewoon onderdeel van de vaste, niet veranderende, kosten, overhead, onafhankelijk van wat zo'n instelling aan inkomsten produceert. Maar dit terzijde.

Tuiszorgcoöperatie

Thuiszorgmedewerkers kunnen door de bezuinigingen niet aan de slag, terwijl veel werk blijft liggen. In mei 2016 lees ik dat zorgverleensters in Apeldoorn het zat waren en de handen ineen hebben geslagen. De vrouwen hebben zonder tussenkomst van managers of directieleden samen een thuiszorgcoöperatie opgericht. Ze regelen de zorg en de planning zelf. Alleen de administratie besteden ze uit. Volgens vakbond FNV is er sprake van een nieuwe trend. Hun leden schijnen al tijden te roepen het zelf te gaan doen. 'We hebben die managers, directeuren en dure gebouwen niet nodig'. Op verschillende plekken in het land worden al vergelijkbare initiatieven genomen. Weg overhead.

Uitbetaling

'Je kreeg een 'zak met geld', ik zeg 'kreeg' en niet 'krijgt' (beide overigens overdrachtelijk bedoeld), want tegenwoordig wordt die 'zak met geld' inmiddels in bewaring gegeven bij de SVB bank (Sociale Verzekerings Bank), en daar betaal je dan via hen je ingekochte zorg uit (zorg geleverd door PGB'ers). Vroeger deed je die uitbetalingen aan de PGB'ers zélf.

Zwakke schakels

Ik heb inmiddels al twee zwakke schakels In het PGB gebeuren genoemd. Je moet alles zelf (kunnen) organiseren - inschatten van de geschiktheid in sollicitatiegesprekken, inwerken en algemene productiviteit van de zorgverleensters, maandroosters, facturen verzorgsters checken, etc. (ik ben superblij en supermazzelerig dat K. tot nog toe bijna alle maandroosters, training en al het checken van de facturen van de PGB'ers voor me in orde brengt), - en daarnaast is ook de bemoeienis van de SVB bank inmiddels roemrucht.

Monopolie

Volgens mij heeft deze bank een monopolie positie wat betreft het uitbetalen van PGB'ers, dat moet haast wel, want met een dergelijke staat van dienst wat betreft klantenbehandeling, en met dergelijke achterstanden in de betalingen zou ieder normaal bedrijf zich al lang 'out of business' hebben gewerkt, in ieder geval in de tak waarbinnen ik enkele jaren lang een florerend bedrijf heb mogen leiden, alle sussende praatjes van staatssecretaris van Rijn aan ons over de SVB bank ten spijt, over dat ze hun zaakjes snel op orde zouden gaan krijgen. Ik ben benieuwd of deze zeer grootschalige ingreep annex overkill operatie het kleine beetje fraude dat er toch ook scheen te zijn, dan inderdaad heeft aangepakt. Of wilde men toch vooral toch de overheveling van het hele PGB gebeuren naar de gemeenten? En hoe kostenefficiënt is deze hele operatie dan nou eigenlijk geweest? Interessant is dat het PGB zich nu in het verdomhoekje schijnt te bevinden en dat het in het algemeen momenteel een lage aaibaarheidsfactor schijnt te bezitten, dit terwijl de kosten van het PGB beduidend lager liggen dan die van haar alternatieven, Zorg In Natura of een verzorgingstehuis. Ook schijnt de hoeveelheid fraude die gekoppeld wordt aan het PGB veel lager te liggen dan die van Zorg In Natura waarvan de kosten bovendien dus ook nog eens veel hoger liggen dan die bij het PGB, maar over de Zorg In Natura hoor je niets behalve dan over thuiszorginstellingen die failliet gaan, door teveel overhead enerzijds, door steeds minder geld doordat de kraan wordt dichtgedraaid anderzijds, en met een uitgeklede zorg als gevolg. De achterliggende gedachte lijkt hier te zijn dat als de kosten lager liggen dan ook de kwaliteit wel minder zal zijn. Het tegenovergestelde speelt hier volgens mij. PGB staat ook voor mensen die zorgen voor medemensen in hun eigen kring, of in hun eigen buurt, terwijl tegelijkertijd ook nog eens allerlei micro-economieën ondersteund worden. Zorg In Natura of verzorgingstehuizen staat voor verschrikkelijk veel overhead en een relatief dure en uitgeklede, onpersoonlijke en zakelijke zorg. Staat Zorg In Natura met deze relatief dure en uitgeklede, onpersoonlijke en zakelijke zorg dichter bij hetgeen de overheid voor ogen staat?

Never change a winning team

Op 5 december 2015 lees ik dat deze operatie de gemeenten tussen de 20 en 31,5 miljoen (!) euro heeft gekost (in een maand of tien dus!), door fouten van diezelfde gemeenten en jawel, de SVB bank. Dan moet het aan de andere kant wel veel opleveren om deze enorme operatie, wat waarschijnlijk toch een overheveling van PGB naar de gemeenten moet zijn geweest, kostenefficiënt te maken. In ons bedrijf zouden we zeggen: 'never change a winning team', met andere woorden, het gaat toch goed, blijf er met je poten vanaf. Je had ook tien inspecteurs kunnen inhuren om de fraude te bestrijden, dat had dan maar een fractie gekost van wat je nu hebt 'weggegooid', en bovendien hoeveel personeel is er nu extra bij moeten komen bij de SVB bank en de gemeenten? En hoeveel overhead (nee-zeggende managers en dure gebouwen)? Laten we even wat overhead creëren en wat extra formuliertjes lijkt in elke overheidsbeslissing al geïmpliceerd te worden.

Efficiënte maatregelen

Van een normaal bedrijf mag je denk ik ook verwachten dat ze van tevoren inspelen op verwachte of geplande veranderingen in de nabije toekomst of op een veranderende situatie, en niet pas als deze veranderingen reeds hebben plaatsgevonden. Het lijkt er op dat de SVB bank pas enigszins efficiënte maatregelen is gaan nemen toen de ramp zich al een aantal maanden aan het voltrekken was. Elk normaal bedrijf zou dan al lang failliet geweest zijn omdat de klanten hard zouden zijn weggelopen.

Onderdeel van het probleem

Op 28 december 2015 lees ik dat de problemen met het PGB nog niet zijn opgelost. 'Wat het heel ingewikkeld maakt, is dat wij ook onderdeel van het probleem zijn', volgens bestuursvoorzitter Vermeulen van de SVB bank. Of het heel ingewikkeld is weet ik niet, maar dat zij onderdeel zijn van het probleem, lijkt me evident.

Overname SVB bank door UWV

Op 24 januari 2016 lees ik weer enkele nieuwtjes die mij niet erg geruststellen: het wegsturen van bestuursvoorzitter Nicoly Vermeulen van de SVB bank (dat kan ik nog wel begrijpen), maar tevens dat haar taken worden overgenomen door José Lazeroms van het UWV, én dat een ICT debacle de SVB bank inmiddels 40 miljoen euro heeft gekost. Was het oorspronkelijk niet de bedoeling of de taak van het UWV mensen weer aan een baan of aan een uitkering te helpen? Is deze oorspronkelijke bedoeling of taak volbracht, of zijn ze daar dusdanig goed in geworden dat ze zich nu zo branchevreemd kunnen gaan gedragen en dus maar kunnen gaan puinruimen bij de SVB bank?! Ik zie die link zo een, twee, drie, nog niet, hoewel ze bij het UWV waarschijnlijk wèl verstand hebben van computersystemen. Op 30 januari 2016 lees ik dat het UWV met veel problemen kampt en dat er een door de Tweede Kamer gevraagd onderzoek komt naar de achterstanden waar ze mee kampen. Waar heb ik ook al weer meer gehoord over achterstanden?

Buiten schot

Maar wij behoren toch zeker niet tot de categorie ernstig gedupeerde slachtoffers van de SVB bank, we zijn zelfs redelijk 'buiten schot' gebleven, hoewel ik soms wél uit eigen ervaring met stomheid geslagen ben over wat ze nu weer voor achterlijks weten te flikken. Maar een adequate, intelligente en transparante afhandeling is misschien wel meer dan je mag verwachten van een instelling die de gezonde concurrentie van collega bedrijven mist.

PGB betalingen

In maart 2016 lees ik dat een meerderheid van de Kamer het uitvoeren van PGB betalingen wil weghalen bij de SVB bank. Dit nadat staatssecretaris van Rijn inmiddels meerdere malen publiekelijk de toorn van de Kamer onder ogen heeft moeten zien in verband met de chaos bij diezelfde bank. Ondanks zijn sussende woorden blijft de puinhoop bij de SVB bank blijkbaar bestaan. Belangenorganisatie Per Saldo stelt voor dat mensen zélf hun PGB betalingen gaan doen en zij volgt hiermee D66 Kamerlid Bergkamp, die een Kamervoorstel doet met deze strekking. Dat zélf PGB uitbetalen ging bij ons voorheen ook altijd prima. Het overnemen van álle PGB betalingen lijkt wat veel gebleken voor de SVB bank, to say the least. Misschien speelt het zorgkantoor hierin ook een rol? Dat zit immers hoger op de 'keten'. En wij hebben natuurlijk zelf ook onze fouten gemaakt. Het kabinet laat inmiddels onderzoeken of er een andere uitvoerder moet komen voor PGB betalingen.

Super tevreden

Maar in het algemeen zijn wij toch zeker super tevreden met ons PGB, dankbaar dat er geld beschikbaar is waarmee we mijn 'zelfstandigheid' of toch in ieder geval mijn thuiswonen kunnen handhaven, en daarnaast ben ik ook zeer tevreden met onze zorgverleensters, die wij dus na het houden van een aantal inleidende sollicitatiegesprekken hebben weten te verwerven. Waar ik bij deze en latere gesprekken vooral zorgvuldig op lette was of er een houding was van medelijden jegens mij (een 'poor boy'-houding en een hondenogen blik), en dat dit vervolgens resulteerde in een rappe afwijzing (wij bellen u...). Medelijden is killing, helemaal niet nodig én bovendien contra-productief voor elk streven tot verbetering.

Huishoudelijke rust

Ik houd eerlijk gezegd wel van alle commotie en van het leven dat elke dag vanaf ongeveer 8 uur 's ochtends onze staat van dan meestal nog huishoudelijke rust komt binnen dwarrelen om mij te verzorgen (en ik geniet dus extra veel van de rust op dagen dat ik na de verzorging alleen ben in huis). Mijn privacy was inmiddels toch al wel min of meer definitief 'for the birds'. K. mist haar privacy wél, en dan vooral een kamer waarin ze zich kan terugtrekken (die is nu immers voor de au pair) en waar ze, los van dit dagelijks zorggebeuren, bijvoorbeeld gewoon wat dan ook kan creëren, zonder deze afleiding. Maar voor haar is deze situatie natuurlijk heel anders dan voor mij. Voor mij zijn zij en de PGB'ers min of meer mijn voornaamste plaatsvervangende contacten met de buitenwereld, met het normale, voor K. zijn het misschien alleen maar de mensen die haar gewoon vaak komen wekken.

Participatiesamenleving

Overigens vind ik het woord 'participatiesamenleving' alleen maar een interessant woord voor Scrabble en verder vooral een mooi klinkende cover-up naam die wèl duur klinkt maar in feite eigenlijk alleen maar staat voor verregaande bezuinigingen. Mijn mantelzorgster heeft aan dit door de staat opgedrongen participeren, mede dankzij de fuck-ups van de SVB bank, een fulltime baan, die ze echter ook al elders heeft, en doordat ze wil dat ik het goed blijf hebben, wordt haar reeds overvolle bord steeds voller. Maar het bekt wel lekker dat woord 'participatiesamenleving', hé meneer Rutte?! De gangbare politieke PR van dertien in een dozijn. Ik lees nu dat het tot het op drie na lelijkste woord van 2015 gekozen is, dus ik ben blijkbaar niet de enige met zijn of haar bedenkingen hierover.

Statistieken mantelzorg

Nog wat meer statistieken. Eén op de drie volwassen Nederlanders is mantelzorger, blijkt uit een rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau. Dit is zo'n 15% tot 25% meer dan zeven jaar geleden. Van deze mantelzorgers zegt één op drie wel eens zijn of haar geduld te verliezen met degene die verzorgd wordt, vooral als er niemand anders beschikbaar is om die zorg op zich te nemen. Ik wil absoluut niet de suggestie wekken dat dit bij mij het geval is, integendeel, maar ik vraag me wél af of dit een gevolg is van dit zogenaamde streven naar een participatiesamenleving (zeg maar dit opgedrongen participeren) en verder van de volslagen 'dichtgetimmerde' levens die mensen leiden (en wat ook min of meer gestimuleerd wordt door die zelfde samenleving of wat je in elk geval een gevolg mag noemen van de manier hoe zij is opgezet), met verplichtingen alom en de louter beperkingen in ruimte en tijd die iemand hiermee gelaten wordt (geen tijd of geen ruimte in je schema of in je leven om te mantelzorgen of meer in het algemeen om te participeren). Dit participeren is misschien juist wel vooral het op de eerste plaats meedoen aan de ratrace van carrière, geld, eigen huis, drie keer per jaar op vakantie, het bijhouden van a-sociale media, en andere door de samenleving 'goedgekeurde' en gepromote activiteiten. De inrichting van de samenleving staat volgens mij helemaal geen participeren toe. Maar ja, een politieke 'werkelijkheid' hoeft immers maar weinig met het echte leven te maken hebben.