Autisme en werk – een lange weg te gaan

Vijfentwintig jaar geleden veroverde de bioscoopfilm “Rain Man” de harten van het publiek. In de film van regisseur Barry Levinson zette acteur Dustin Hofmann de autistische Raymond Babbitt zo overtuigend neer, dat hij er zelfs een Oscar voor de beste mannelijke hoofdrol mee won.

De dwangmatigheid van Raymond (of Rain Man, zoals zijn jongere broertje hem vroeger noemde), zijn dagelijkse routine waar hij niet van wil afwijken, zijn wiskundige vaardigheden en het onthouden van duizend-en-één feitjes die voor kwartjeskennis doorgaan… ze gaven ons een eerste blik op autisme, zonder dat die meteen doorgleed naar ‘zielig vinden’. De film bevatte voldoende ingetogen humor om de mens Raymond te accepteren zoals hij was.

Dat autisme wel degelijk een zware handicap kan zijn, werd weer eens duidelijk tijdens de themabijeenkomst ‘Werken met autisme’ van afgelopen weekeinde. In het kader van de Week van het Autisme presenteerde de Nederlandse Vereniging voor Autisme de uitkomsten van een aantal onderzoeken naar het succes dat mensen met autisme hebben in het vinden en houden van werk.

‘Een beetje anders’

Wat blijkt? Slechts 28% van de mensen met autisme heeft betaald regulier werk. Dat is bar weinig, als je dat percentage afzet tegen de 56% werkenden van de groep mensen met een beperking en 79% van de totale beroepsbevolking. Waren mensen met autisme vroeger ‘een beetje anders’, nu er zulke hoge eisen worden gesteld aan werkelijk iedereen vallen zij eerder op. School en werk zijn voor hen de grootste hobbels.

Een opvallende uitkomst van de onderzoeken was dat mensen met autisme en een hoog IQ meer moeite hebben om aan het werk te komen en die baan te houden dan mensen met een gemiddeld IQ. Verder blijken ouders een belangrijke rol te spelen in het begeleiden van jonge mensen met autisme tijdens studie en werk. Decanen, coaches, werkgevers… ze zouden allemaal veel baat kunnen hebben bij de specifieke ervaring en kennis van ouders van die ene specifieke student of werknemer met autisme.

Specifieke kwaliteiten

Hoewel mensen met autisme een langere periode nodig hebben om een volleerde werknemer te worden, zijn collega’s en werkgevers heel positief over hun ervaringen met hen. Zij steunen hun collega waar mogelijk en als de autistische werknemer eenmaal goed is ingewerkt, blijkt niet zelden dat hij/zij over specifieke kwaliteiten beschikt waar het bedrijf of de organisatie extra van kan profiteren. Het loont wel degelijk voor beide partijen om te proberen een normale werksituatie te creëren.

Werknemers/studenten met autisme zijn opvallend loyaal, zijn zelden ziek en erg betrouwbaar. Maar werken, boodschappen doen en contacten onderhouden is voor hen vaak te veel. Ze raken uitgeput en hun hoofd loopt om. Opleidingen en werkgevers zouden hen begeleiding moeten aanbieden en flexibel moeten zijn.

Raymond Babbitt houdt zich op de been dankzij zijn kleine routines en dwangmatigheden, maar dat is niet iedereen gegeven. Vandaar de jaarlijkse Autismeweek rondom de Wereld Autisme Dag (dit jaar op 2 april): meer weten over autisme doet de ‘gezonde’ mens beter begrijpen.